Arbeiðsfjøld

04. mar 2021
Føroyska arbeiðsfjøldin tann virknasta í Europa, fyri kvinnur og menn, ung og eldri

Arbeiðsfjøld er eitt altjóða mát, sum telur partin av fólkinum millum 15-74 ár, ið kann veita arbeiðsmegi.

Vinnutíttleikin, ið er arbeiðsfjøldin í % av fólkatalinum, er 84,3%, roknaður fyri bæði kyn. Hjá monnum er vinnutíttleikin 86,1% og hjá kvinnum við 82,4%.

Samanborið við onnur lond er vinnutíttleikin í Føroyum tann størsti í Europa, bæði hjá kvinnum og monnum, við Íslandi næst aftanfyri.

Síðstu 5 árini er arbeiðsfjøldin vaksin við stívliga 2.000 fólkum. Vøksturin hesi árini er javntbýttur millum kynini við umleið 1.000 fólkum hjá hvørjum. Eisini í koronu-árinum 2020 var ein lítil vøkstur.

Hetta er eitt av høvuðsúrslitunum av arbeiðsfjøldarteljingini, sum Hagstova Føroya gjørdi í november í fjør. Nógv fleiri og útgreinað úrslit eru at finna í hagtalsgrunninum. Aftast í hesi grein er stutt frágreiðing um arbeiðsfjøldarteljingina og um rætting í hagtølum av teimum arbeiðsleysu í arbeiðsfjøldini 2016-2019.

Í arbeiðsfjøldini eru øll vinnuliga virkin, so sum løntakarar, sjálvstøðugt vinnurekandi og arbeiðsgevarar, arbeiðsleys, ið eru tøk at átaka sær arbeiði, og fólk, sum ólønt hjálpa til í familjufyritøku. Uttan fyri vinnu eru m.a. ungfólk, ið eru undir útbúgving, fólk sum av sjúku, skerdum førleika ella øðrum ikki eru á arbeiðsmarknaðinum, ella fólk, ið eru farin av arbeiðsmarknaðinum, m.a. av aldri ella øðrum.

Í talvuni niðanfyri sæst arbeiðsfjøldin og vinnutíttleikin í høvuðsøkjum kring landið. Sum heild er vinnutíttleikin javnt stórur um alt landið. Í tali er arbeiðsfjøldin av góðum grundum størst í Suðurstreymi, har mesta fólkið býr. Í mun til fólkatalið er hon javnt størst í Norðstreymi og í Suðurstreymi við 84%, í Norðoyggjum við 83% og í Eysturoy við 81%. Síðani í Suðuroy við 80%, Vágum  við 79%, og Sandoyarøkinum við 78%.

Til altjóða samanberingar er vinnutíttleikin í øllum økjum í Føroyum væl omanfyri títtleikan í Europa annars.

Eftir kyni er vinnutíttleikin hjá monnum størstur í Vágum við 89% og minstur í Sandoy 75%. Hjá kvinnum er hann størstur í Suður- og Norðstreymi við 84% og minstur í Sandoyar øki við 78%.

Til samanberingar er vinnutíttleikin í Danmark og í Bretlandi um 70%.

Føroyski vinnutíttleikin framvegis størstur í Europa

Vit hava sæð tað eisini í undanfarnu kanningum, at í mun til fólkatalið er føroyska arbeiðsfjøldin tann størsta í Europa. Einans í Íslandi er hon næstan líka stór. Tað verður eisini váttað við uppgerðini hesaferð.

Á myndini niðanfyri eru Føroyar samanbornar við 35 onnur lond í Europa, sambært hagtalsgrunninum hjá Eurostat.

Tá vit samanbera úrslitini fyri bæði kyn tilsamans, eru Føroyar fremst við einum vinnutíttleika á 84% og síðani Ísland við 81%. Síðan er eitt glopp niður til Sveis við 76% og Svøríki við 74.

Miðaltalið fyri tey 27 ES-limalondini (Bretland frároknað) er 64%. Lægstur er vinnutíttleikin í Turkalandi og Italia við 53-56%.

Hjá monnum eru Føroyar á odda við 86% og síðani Ísland við 85%. Í Danmark er talið 74%. ES-miðaltalið er 70%. Lægstur er vinnutíttleikin hjá monnum í Kroatia, Belgia, Fraklandi og Italia við 64-66%.

Hjá kvinnum er vinnutíttleikin nógv størstur í Føroyum við 82%, síðani í Íslandi við 77%. Í Danmark er hann 66%, og ES-miðaltalið er 58. Lægsti vinnutíttleikin hjá kvinnum er í Turkalandi við 34% og Italia við 47%.  

Samanumtikið sæst, at í øllum øðrum londum enn í Føroyum er vinnutíttleikin hjá kvinnum munandi lægri enn hjá monnum. Í Føroyum eru bara 4%-stig á muni, 8% í Íslandi eins og í Danmark 8% og í miðal fyri tey 27 ES-londini er munurin 12%-stig. Nógv størsti kynsmunurin er í Turkalandi við 72% hjá monnum men bert 34% hjá kvinnum.

Vinnutíttleikin stórur frá teim yngstu til tey elstu

Bæði hjá monnum og kvinnum er ein tann størsti munurin millum Føroyar og Ísland og hini londini, at tey ungu í hesum báðum londum eru nógv meira vinnuliga virkin enn aðrastaðni, og at tey eldru eru nógv longri vinnuliga virkin enn aðrastaðni.

Bæði í Føroyum og Íslandi eru tey ungu longu áðrenn 20-ára aldur uppi á umleið 70-75% í vinnutíttleika, samanborið við 50% í Danmark og um 20% í ES-londunum sum heild.

Enn størri er munurin hjá teimum eldru. Tá tað snýr seg um tey elstu 65-74 ára gomlu eru Føroyar í serstøðu við einum vinnutíttleika á 50%, í Íslandi út við 35% meðan hann er niðri á 10%-15% í Danmark og ES-londunum sum heild.

Eisini skilja føroysku kvinnurnar seg burturúr, har tær í aldursbólkunum frá 35 árum og allan vegin fram eru langt oman fyri kvinnurnar í hinum londunum í vinnutíttleika, t.d. við meir enn 95% í aldursbólkinum 45-55 ár. Haraftrat við 45% í aldursbólkinum 65-74 ár, samanborið við eini 10% hjá kvinnum í Danmark og í miðal fyri ES-londini.